Söz Sanatları Tüm Sınavlarda
TYT (Temel Yeterlilik Testi)
-
Türkçe bölümünde: 40 soruluk bu bölümde, anlam bilgisi ve paragraf soruları arasında yaklaşık 1-2 soru söz sanatlarını dolaylı ya da doğrudan içerebilir.
-
Sorular genellikle bir paragrafın ya da cümlenin içinde geçen sanatları yorumlamaya dayanır.
AYT (Alan Yeterlilik Testi - Edebiyat)
-
Türk Dili ve Edebiyatı testinde: 24 soruluk bölümde genelde 2-3 soru doğrudan söz sanatları ile ilgilidir.
-
Özellikle Divan Edebiyatı şiirleri veya Tanzimat, Servet-i Fünun gibi edebi dönemlere ait metinlerde kullanılmış söz sanatları sıkça sorulur.
KPSS (Kamu Personeli Seçme Sınavı)
-
Genel Kültür-Türkçe bölümünde 30 soruluk bu bölümde söz sanatlarına dair sorular genelde 1 veya 2 tane çıkar.
-
Daha çok cümlede anlam veya paragraf soruları içinde gizli şekilde yer alır.
Soru 1 :
AYT Edebiyat (2020)
Aşağıdaki dizelerde hangi söz sanatı ağır basmaktadır?
"Güneş, sarı saçlarını savuruyordu gökyüzüne,
Dağlar sanki gökyüzüne inat dimdik duruyordu."
A) Teşbih (Benzetme)
B) Hüsn-i Ta'lil (Güzel Sebebe Bağlama)
C) İstiare (Eğretileme)
D) Teşhis (Kişileştirme)
E) Telmih (Hatırlatma)
Cevap:D Teşhis (Kişileştirme)
Açıklama: İnsan dışındaki varlıklara (güneş ve dağlar) insan özellikleri verilmiştir. Güneşin "sarı saçlarını savurması" ve dağların "inatla durması" teşhis sanatının örneğidir.
Soru 2 :
TYT Türkçe (2018)
Aşağıdaki cümlede hangi söz sanatı kullanılmıştır?
''Bu kadar güzellik karşısında, insanın aklı başından gitmez mi?"
A) Tecahül-i Arif (Bilmezlikten Gelme)
B) Tezat (Zıtlık)
C) Mecaz-ı Mürsel (Ad Aktarması)
D) İstiare (Eğretileme)
E) Tenasüp (Uygunluk)
Cevap:A Tecahül-i Arif (Bilmezlikten Gelme)
Açıklama: Söyleyen kişi, "insanın aklının başından gideceğini" bilir, ancak bunu bilmiyormuş gibi sormuştur. Bu, tecahül-i arif sanatının bir örneğidir.
Soru 3 :
AYT Edebiyat (2020)
Aşağıdaki dizelerde hangi söz sanatı ağır basmaktadır?
"Güneş, sarı saçlarını savuruyordu gökyüzüne,
Dağlar sanki gökyüzüne inat dimdik duruyordu."
A) Teşbih (Benzetme)
B) Hüsn-i Ta'lil (Güzel Sebebe Bağlama)
C) İstiare (Eğretileme)
D) Teşhis (Kişileştirme)
E) Telmih (Hatırlatma)
Cevap:D Teşhis (Kişileştirme)
Açıklama: İnsan dışındaki varlıklara (güneş ve dağlar) insan özellikleri verilmiştir. Güneşin "sarı saçlarını savurması" ve dağların "inatla durması" teşhis sanatının örneğidir.
Soru 4 :
AYT Edebiyat (2021)
Soru: Aşağıdaki dizelerin hangisinde abartma (mübalağa) sanatına örnek vardır?
A)
Bir ah çeksem dağı taşı eritir,
Gözüm yaşı değirmeni yürütür.
B)
Bu topraklar ecdadımın ocağı,
Evim, köyüm hep bu yerin bucağı.
C)
Ne doğan güne hüküm geçer,
Ne halden anlayan bulunur.
D)
Derdim çoktur hangisine yanayım,
Yine tazelendi yürek yarası.
E)
Yükseğinde büyük namlı karın var,
Alçağında mor sümbüllü bağım var.
Cevap: A
Açıklama: "Ah çekmenin dağı taşı eritmesi" ve "gözyaşının değirmeni yürütmesi" ifadeleriyle abartma sanatı kullanılmıştır.
Soru 5 :
KPSS Türkçe (2022)
Soru: Aşağıdaki dizelerde hangi söz sanatı kullanılmıştır?
"Deniz dalgaları köpük köpük ağlıyordu,
Martılar gözyaşlarını süzüyor,
Ufuklarda hüznün rengi vardı."
A) Teşhis (Kişileştirme)
B) İstiare (Eğretileme)
C) Hüsn-i Ta'lil (Güzel Sebebe Bağlama)
D) Telmih (Hatırlatma)
E) Mecaz-ı Mürsel (Ad Aktarması)
Cevap: A
Açıklama: İnsan dışındaki varlıklara (deniz, martılar) insan özellikleri verilmiştir. "Deniz dalgalarının ağlaması" ve "martıların gözyaşlarını süzmesi" kişileştirme (teşhis) sanatıdır.